HARM WIERSMA

tekening: Willy Lohmann tekst: Jan de Rooij

Samen met Ton Sijbrands heeft Harm Wiersma bij de wereldkampioenschappen dammen de sinds 1958 bestaande Russische suprematie doorbroken. Het ging in het tournooi dat in Hengelo gespeeld werd niet alleen om de strategische superioriteit, ook de psychologische oorlogsvoering kwam er aan te pas. Zo betichtte Sijbrands bijvoorbeeld de Rus Andreiko van combine, een vermoeden dat hij niet kon bewaarheden. 

De verstandiger Wiersma onthield zich van dergelijke beschuldigingen. Bij het Hengelose publiek kwam hij dan ook sympathieker over dan de recalcitrante Sijbrands die uiteindelijk toch de nieuwe wereldkampioen werd. Wiersma wist op een gedeelde tweede plaats beslag te leggen en rekende op die manier af met de sceptici die het moment waarop hij door de Internationale Dambond tot het selecte gezelschap van IGM's werd toegelaten te vroeg vonden.

Ор 9jarige leeftijd kreeg Harm Wiersma aardigheid in dammen. Zijn vader moest toen in onderlinge partijtjes ervaren dat zijn zoon meer dan normale aanleg had. Het was Pieter Bergsma, lange tijd één van onze beste spelers, die vader Wiersma adviseerde Harm aan het Brintadamtournooi in HoogezandSappemeer te laten deelnemen. Harm eindigde in de jeugdgroep prompt achter Ton Sijbrands. Het was toen precies vier maanden geleden, dat hij zich voor het eerst serieus over een dambord had ga bogen. Het is niet moeilijk om meer grote wapenfeiten op te sommen van de linkshandige Fries. Zo werd hij op zijn twaalfde de jongste jeugdkampioen die Nederland ooit heeft gehad en brak hij alle internationale records door op zijn dertiende jaar in het seniorenkampioenschap van het sterke damland (en dat is Nederland nog altijd) te worden toegelaten.

Op zijn zestiende stootte de dammende scholier door naar de wereldtop door het Suikerdamtournooi te winnen. Een doorbraak die destijds zelfs door oudwereldkampioen Iser Коерессеп Iser Коере mondig erkend werd. Harm Wiersma is een jongen die als je met hem over dammen begint te praten ineens levendig en enthousiast wordt.

Die met graagte standen op het bord tovert en die laat zien wat zwart en wit wel hadden moeten spelen en wat ze helaas niet gedaan hebben. Die in een oogwenk varianten uit zijn mouw schudt die daar en daar in dat en dat boek op die en die bladzijde staan. Voor een gesprekje met Pep was Harm direct te vinden.

Pep: Ligt de aanleg tot dammen in de aard van het Nederlandse volk? Wiersma: ,,Dat zou ik niet kunnen zeggen. Wel is het zo dat in bijna elk Nederlands huisgezin een dambord aanwezig is. Maar dat houdt niet in dat iedere Nederlander dammer is. De meeste huisdammers kennen nauwelijks de spelregels. Het zijn meer schuivers die niet weten waarom ze een bepaalde zet doen. De dammer daarentegen is een schuiver die weet waarheen hij gaat. Het probleem is van een schuiver een dammer te maken. De uitstekende resultaten die de Nederlandse spelers in de tournooien boeken, zijn naar mijn mening voor een groot deel te danken aan de goede organisatie van de Dambond. In de meeste andere landen is de organisatie slecht en is er geen goede begeleiding. Die dammers maken dan ook weinig.

Рер: Hoeveel zetten doet een wedstrijddammer per uur? Wiersma: „Bij partijen op hoog niveau is het gebruikelijk dat een speler 50 zetten in twee uur doet en daarna 25 per uur. De gemiddelde partijen zijn de afgelopen jaren wat langer geworden en schommelen zo tussen de 55 en 60 zetten, zodat de wedstrijdduur tegen de 5 uur ligt. Op clubavonden wordt in een veel hoger tempo gespeeld. De beginneling speelt over het algemeen erg snel en is vaak in minder zetten aan het eind. Hij struikelt over eenvodige combinaties en verliest daardoor al gauw een aantal stukken. En hoe meer het materiaal wordt gedund hoe minder vat je krijgt op de stelling van je tegenstander. Een kampioen probeert dan ook altijd zo lang mogelijk veel stukken op het bord te houden."

Pep: Aan de hand van de resultaten in het wereldkampioenschap zou je bepalen wat je toekomst werd.

Of je zou voor het dammen kiezen of je zou met je wiskundestudie verder gaan. Wat is het geworden? Wiersma: ,,Dat professionalisme zie ik niet zo zitten. Ik kan moeilijk een fabriek bellen en zeggen: hier ben ik, betaal me maar, dan zal ik reclame voor jullie maken. Maar goed, daar hoef ik me nu ook niet meer druk over te maken, want er is iets anders tussengekomen. Ik word binnenkort namelijk trainer van de Koninklijke Nederlandse Dambond. Met m'n studie ben ik daarom gestopt. Wel ga ik er naast nog wat werken bij de gemeente of giro. Ik heb perse geld nodig omdat ik van plan ben binnenkort te gaan trouwen."

Pep: Kun je je optimaal voorberei den op een tournooi? Wiersma: ,,Nee, door m'n studie kon ik tot nu toe niet veel tijd vrijmaken. Daardoor heb ik ook veel minder routine dan mijn grootste tegenstanders. Op allerlei manieren zijn zij in het voordeel, Neem hun levens omstandigheden nou. De Russen hebben maanden om zich voor te bereiden in een of ander Kurort. Sijbrands kon ook veel meer tijd vijmaken dan ik. Dat speelt wel degelijk een rol."

Рер: Praat je graag over jezelf? Wiersma: Nee, maar ja, ik word er min of meer wel toe gedwongen. Liever praat ik met je over bepaalde problemen die me bezighouden. Vaak gebeurt het dat me in bed een probleem te binnen schiet. Ik blijf er dan uren over nadenken en probeer een oplossing te vinden. De kwestie Biafra bijvoorbeeld. Ik krijg dan zin om naar zo'n land toe te gaan. Maar ja, wat heb ik eraan om het te doen. Je krijgt toch niemand mee, je wordt door niemand gestimuleerd. Ach, m'n ideeěn zijn toch onuitvoerbaar.

Pep: Hoe zou je jezelf omschrijven? Wiersma: ,Ik vind dat erg moeilijk. Geen mens kent zichzelf uiteindelijk. Ik ben, dacht ik, vrij gesloten en nogal kritisch."

Pep: Wat zijn je hobby's? Wiersma: ,, Lezen. Maar daar kom ik nauwelijks aan toe. Per dag moet je per slot van rekening zo'n vijf uur dammen, al houd ik me daar dan nooit aan. Voetballen doe ik ook graag. Maar ook daar komt weinig van. Een dammer heeft het niet makkelijk. Dat zie je maar weer."